Strategieën om van het gas af te gaan.
Nederland is bezig met de warmtetransitie: de overgang van verwarmen met en koken op aardgas naar duurzame alternatieven.
Eind 2021 moeten Nederlandse gemeenten, ook de gemeente Maasgouw, daarom de Transitievisie Warmte vastgesteld hebben.
De Transitievisie Warmte wordt uiterlijk 31 december 2021 door de gemeenteraad vastgesteld. Daarin geven ze aan op welke datum wijken van het gas af gaan.
Voor de wijken of buurten die vóór 2030 worden geïsoleerd en van het aardgas afgaan, moet in de visie staan:
- hoeveel woningen en andere gebouwen geïsoleerd en/of aardgasvrij worden gemaakt
- welke alternatieve betaalbare, betrouwbare en duurzame energie-infrastructuren en bronnen potentieel beschikbaar zijn
- welk van die alternatieven de laagste nationale kosten heeft
Voor de overige wijken moet een globaal plan beschreven worden.
Voor de wijken die vóór 2030 worden geïsoleerd en van het gas worden afgesloten, staat er ook in op welke alternatieve warmtebron ze worden aangesloten, bijvoorbeeld een warmtenet of “all electric” met een warmtepomp.
De Transitievisie Warmte is van groot belang, omdat het aan alle betrokken partijen duidelijk maakt welke mogelijkheden er per wijk zijn om van het gas af te gaan en op welke termijn de transitie gaat plaatsvinden.
Voordat de uitvoering van de warmtetransitie daadwerkelijk start, moet de Transitievisie Warmte nog worden vertaald naar gedetailleerde wijkwarmteplannen of uitvoeringsplannen.
Het Expertise Centrum Warmte (ECW) heeft een serie factsheets gemaakt ter ondersteuning van gemeenten. Maar naar mening van de Coöperatie Duurzaam Maasgouw zijn deze factsheets ook heel informatief voor bewoners !
In de strategiefactsheets lees je meer over de strategieën. (voor “strategieën” mag u lezen: de alternatieven die aardgas als energiebron zouden kunnen vervangen, en waaruit ook de gemeente Maasgouw een keus moet maken.)
Er zijn ook achterliggende technische factsheets met informatie over veelgebruikte technieken en energiebronnen en -dragers voor het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving.
*) wijken in Maasgouw zijn in de classificatie en definitie van de overheid: de oorspronkelijke 8 kernen Linne, Maasbracht, Stevensweert, Ohé en Laak, Beegden, Heel, Wessem en Thorn, waaruit Maasgouw is samengesteld.
bron: Transitievisie Warmte in Praktijk
bron: ECW – Expertise Centrum Warmte
Factsheet voor het maken van de transitievisie warmte door gemeenten.
Versie: 1 september 2020
Strategie 1: ‘Individuele elektrische warmtepomp’ wordt per gebouw een elektrische warmtepomp ingezet om ruimten te verwarmen en om warm tapwater te maken. Een warmtepomp onttrekt warmte uit de bodem of de buitenlucht en maakt daar warmte van. Een warmtepomp levert warmte op circa 50 °C, dat is aanzienlijk lager dan de circa 80 °C van een HR-ketel. Om voldoende comfort te krijgen is het daarom nodig om een gebouw daarbij te isoleren tot minimaal schillabel B. Dit is een all-electric strategie; gebouwen hebben bij deze strategie geen gasaansluiting meer nodig. Wel zal het elektriciteitsnet waarschijnlijk moeten worden verzwaard als veel gebouwen in een buurt overstappen. Deze strategie kun je per gebouw uitvoeren, maar kan ook collectief voor een blok gebouwen.
In Strategie 2: ‘Warmtenet met midden- en hogetemperatuurbron’ wordt de warmte geleverd via een warmtenet. De temperatuur van de warmtebron is hoog genoeg om aan woningen water van circa 70 °C te leveren. Door deze hoge temperatuur is ook de levering van warm tapwater mogelijk. Gebouwen die nu met gas worden verwarmd, worden bij deze strategie aangesloten op het warmtenet en hebben geen gasaansluiting meer nodig.
Strategie 3: ‘Warmtenet met lagetemperatuurbron’ is het leveren van warmte via een warmtenet. De warmtebron heeft een te lage temperatuur om het water direct te gebruiken. De warmte moet daarom collectief of individueel (in het gebouw zelf) worden opgewaardeerd. Dit is een collectieve strategie, maar in vergelijking met Strategie 2 (warmtenet MT/HT-bron) kan deze strategie vaak op een wat kleinere schaal worden uitgevoerd. Daardoor is die binnen een buurt te combineren met andere strategieën. Per individueel gebouw moet dan de afweging gemaakt worden of het rendabeler is om aan te sluiten op het warmtenet of om een individuele warmtepomp te installeren.
In Strategie 4: ‘Groengas’ wordt er groengas ingezet voor ruimte- en warmtapwaterverwarming.
Groengas is biogas dat is opgewaardeerd naar aardgaskwaliteit. De Startanalyse rekent een variant met een hybride warmtepomp en een variant met een reguliere HR-ketel door. Het water kan in beide varianten op circa 80 °C worden afgeleverd. Daardoor kan het direct worden gebruikt voor ruimteverwarming en warm tapwater. Groengas wordt in het huidige aardgasnet ingevoed en getransporteerd. Hierdoor zijn er geen aanpassingen in de gebouwen en/of toestellen nodig en kan deze strategie geleidelijk worden doorgevoerd. Er is echter nu en in de toekomst niet genoeg biomassa beschikbaar om alle buurten in Nederland met groen gas te verwarmen.
Factsheet voor het maken van de Transitievisie Warmte door gemeenten.
Versie: 10 september 2020
In de Startanalyse 2020 is er naast groengas nu ook gerekend met waterstof. Vanwege het grote technische potentieel en de systeemvoordelen zoals hergebruik van het gasnet en seizoensopslag is het goed voor gemeentes om zicht te krijgen op deze kansen. Tegelijk is de implementatie van duurzame waterstof organisatorisch complex en speelt het in de periode tot 2030 geen significante rol in de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Alles wijst erop dat de techniek tot 2030 in de gebouwde omgeving alleen nog in pilots wordt toegepast.
Aangezien de beschikbaarheid van waterstof voor de gebouwde omgeving ook na 2030 onzeker is, geeft deze strategie alleen een toekomstbeeld voor een situatie dat waterstof grootschalig zou worden toegepast in de gebouwde omgeving.
bron: PBL-Startanalyse aardgasvrije buurten
Per strategie moet (voor elke wijk) een hele reeks afwegingen gemaakt worden.
Voor alle 5 strategieën is al vastgesteld dat die alleen realiseerbaar zijn bij woningen met een zeer laag energie verbruik: woningen met een energielabel A of B. Of anders gesteld: voor alle 4 warmtebronnen of warmtesystemen is een goed geïsoleerde gebouwschil (gevels, dak, vloer, ramen, deuren) een vereiste, een voorwaarde.
Zowel hoeveelheid warmte die een woning uit een netwerk kan of mag “trekken”, als de temperatuur (max. 50o C) die een warmtepomp kan produceren, vereist een heel goed geïsoleerde woning.
En isoleren kunnen we nu al! Dat is een uitgerijpte technologie die volop beschikbaar is.
Het (nieuwe 2021) energielabel geeft veel informatie: o.a. het jaarlijks energieverbruik voor verwarming, warmwater en ventilatie uitgedrukt in kWh per m2 gebruiksoppervlak (ongeveer het vloeroppervlak) van de woning. Zo zijn er 3 prestatie cijfers die achter de letteraanduiding schuilgaan.
Zoals aangegeven kan een woning van het aardgas afgesloten worden als de energieprestatie B of beter is. Het energielabel van de woning is en belangrijk oriëntatiepunt. Voor de gemeente en voor u als woningeigenaar (of verhuurder/huurder): achter de labelklasse gaan veel cijfers schuil die in de beoordeling van alle betrokken partijen van belang zijn.
- Lees meer over het energielabel en welk energielabel je woning heeft of zou kunnen hebben, te oordelen aan je energiegebruik?
- En hoe zit het met het energiegebruik en het energielabel bij woningen van het zelfde type in uw omgeving?
Hoeveel woningen in de dorpen van Maasgouw een energielabel A of B hebben? klik op Woningbestand Maasgouw en klik daarin bijv. op: Type woningen in Maasgouw en op Energielabel van woningen in de gemeente Maasgouw. - Of wat het gemiddelde energiegebruik was in 2018 en 2019 van alle woningen met uw postcode? Klik op energiegebruik Maasgouw.
Zonder vooruit te willen lopen op die “Transitievisie Warmte voor Maasgouw”, maar voor onze dorpen, waar de bevolkings- en woningdichtheid vrij laag is durven we te stellen dat Strategie 1 : Individuele elektrische warmtepomp” wel het hoogst lijkt te gaan scoren.
Voor warmtenetten (strategie 2 en 3) zijn dure investeringen nodig in leidingsystemen en ze hebben (meerdere) warmtebronnen (liefst van restwarmte) nodig. Alleen waar de bevolkingsdichtheid en woningsdichtheid groot is (stedelijke omgeving bijv.met hoogbouw) en procesindustrie met veel rest- of afvalwarmte in de buurt, zijn die oplossingen economisch haalbaar.
TRANSITIE VISE in menublok: "van het gas af"
| Van het gas af | https://duurzaammaasgouw.nl/van-het-gas-af/ |
|---|---|
| 1. RES en Transitievisie Warmte | https://duurzaammaasgouw.nl/van-het-gas-af/transitievisie-warmte/ |
| 2. Strategieën om van het gas af te gaan | https://duurzaammaasgouw.nl/van-het-gas-af/strategieen/ |
| 3. De aardgas-alternatieven voor Maasgouw | https://duurzaammaasgouw.nl/van-het-gas-af/aardgas-alternatief-maasgouw/ |
| 4. De lokale analyse Maasgouw | https://duurzaammaasgouw.nl/lokale-analyse-maasgouw/ |
| 5. Rol van het Energielabel | https://duurzaammaasgouw.nl/van-het-gas-af/energielabel/ |
| 6. Woningbestand in Maasgouw | https://duurzaammaasgouw.nl/van-het-gas-af/woningbestand-maasgouw/ |
| 7. Energiegebruik in Maasgouw | https://duurzaammaasgouw.nl/energiebesparing/energiegebruik-maasgouw/ links naar de 8 dorpen van Maasgouw |
| 8. Voortgang van lokale ontwikkelingen in rel. tot Transitievisie Warmte voor Maasgouw (lopende update) | Voortgang - Status |
