In het algemeen werden tot nu toe vier basistechnieken voor ventilatiesystemen onderscheiden (systeem A, B, C en D).
Deze indeling is puur gebaseerd op hoe de lucht in de woning wordt toe- en afgevoerd; zonder waardering voor energieprestatie, comfort of luchtkwaliteit.

4 basissystemen; v.l.n.r. A, B, C, en D. verschillen in aanzuiging en afvoer van lucht

De ventilatie , d.w.z. aanvoer en/of afvoer van verse buitenlucht of “verbruikte” binnenlucht, maakt óf gebruik van onderdruk of van overdruk binnen de woning. Het spreekt van zelf dat je dan in controle moet zijn over de toe- en afvoer van lucht: een gecontroleerde ventilatie. Kieren en openingen in de buitenschil van het gebouw (in de gevels, de vloer en het dak) verstoren die afvoer en toevoer: je kunt dan niet de gewenste overdruk of onderdruk opbouwen. Dus een goede luchtdichtheid van de “gebouw-enveloppe” is bepalend voor een goed functionerende ventilatie.   zie luchtdicht

Veel toegepast wordt systeem C (mechanische afzuiging, toevoer via roosters).
Met het oog op energiezuinigheid wordt tegenwoordig meer en meer gebruikgemaakt van gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning (systeem D).
De meest recente ontwikkelingen op het gebied van energiezuinige ventilatiesystemen laten echter allerlei mengvormen zien.
Hierbij vervaagt het traditionele onderscheid tussen de vier klassieke systemen

Vraaggestuurde ventilatiesystemen

Onderzoek toont aan dat innovatieve vraaggestuurde woningventilatiesystemen voor een belangrijke verbetering kunnen zorgen. Dit door gerichter te ventileren in plaats van door verhoging van de systeemcapaciteit. Met sensoren (CO2-sensoren) kan op meerdere plaatsen in huis gesignaleerd worden of er afgezogen en verse lucht toegevoerd moet worden. Nooit te veel en nooit te weinig.

De praktijk leert dat de kwaliteit van de ventilatie niet samenhangt met de keuze voor een bepaald type systeem, de simpele (conventionele) systemen buiten beschouwing gelaten. Er is namelijk niet één specifiek goed of slecht systeemtype. De kwaliteit van de ventilatie hangt wel samen met die van het systeemontwerp en met de uitvoering, het beheer, het gebruik en het onderhoud. Het ventilatiesysteem vraagt dus in alle stappen van het bouwproces om expliciete aandacht. De niet-expert kan hier een belangrijke rol in spelen.

De aanwezigheid en de werking van de verbrandingstoestellen (verwarmingsketel, gasgestookte boilers, geijsers, gasgestookte bakovens en gasplaten, open haard) is belangrijk.
Toestellen met open verbranding kunnen echt problematisch worden of zelfs tot gevaarlijke situaties leiden. Indien deze toestellen of voorzieningen toch (tijdelijk) gehandhaafd blijven, moet de ruimte voorzien worden van een permanente, niet afsluitbare toevoer van verbrandingslucht.
Deze functie kan dus niet worden overgenomen door het ventilatiesysteem zelf.

Andere aandachtspunten:

• Naast de toevoer van verbrandingslucht zijn er ook eisen voor de ventilatie van de stookruimte zelf, soms ook voor gesloten verbrandingstoestellen.
• De norm bespreekt ook het vermijden van interactie tussen bijvoorbeeld afzuigkappen en open verbrandingstoestellen.
  (zie onderstaande afbeeldingen)
• Ook de rookgasafvoer moet goed functioneren. De vervanging van verbrandingstoestellen vereist ook aandacht voor ventilatieaspecten.

Zo zal een oude CV-ketel met open verbranding in een bijkeuken, verwarmingshok of was-en droogkeuken, eigenlijk ook werken als een decentrale extractieventilatie.
Wanneer deze ketel wordt vervangen door een nieuw gesloten systeem, een HR-ketel, valt deze ventilatie weg.
(De HR-ketel haalt zijn eigen luchttoevoer in een gesloten systeem. Dus de ruimte waarin de HR-ketel opgesteld is profiteert niet van deze luchttoevoer.)
Dan moet er een gecontroleerde ventilatie voor de gebruiksruimte “bijkeuken, etc.” maar ook voor de ketel zelf nieuw voorzien worden.

Interactie tussen verbrandingstoestel en afzuigkap.
De luchttoevoer is voldoende groot (links) of te klein (rechts) waardoor in het laatste geval rookgassen via de trekonderbreker
of verbrandingshaard worden aangezogen.