Leer je huis kennen – 2
ventileren en luchten, nu het kouder wordt en energie duurder is
Goed ventileren van woningen en gebouwen is belangrijk vanuit oogpunten van comfort én gezondheid. Te hoge concentraties aan CO2 (uitgeademde lucht, verbrandingsproducten van koken op gas en kaarsen!), vluchtige stoffen en aerosolen zijn ongezond. Ook nu we ons weer moeten beschermen tegen Corona besmettingen, verdient goede ventilatie onze aandacht: de kleine deeltjes (aerosolen) waarin het virus zich kan bevinden moeten, net als andere verontreinigingen en geurtjes, worden afgevoerd.
Een te hoge CO2-concentratie veroorzaakt hoofdpijn, verminderde concentratie, verminderd leervermogen, verminderde energie, vermoeidheid en irritatie van slijmvliezen.
Daarom moeten we goed ventileren, maar ook weer niet meer dan nodig is, om niet met een hoge energierekening te worden geconfronteerd. Koude buitenlucht die binnen komt moet immers weer opgewarmd worden tot kamertemperatuur. En dat kost energie.
| Vluchtige organische stoffen (VOS) zijn de dampen of kleine vloeistofdruppeltjes van een grote een verscheidenheid organische chemicaliën. Veel gemeenschappelijke huishoudelijke producten geven vluchtige organische stoffen af: reinigingsmiddelen en ontsmettingsmiddelen, verven, markers en lakken, behandelde bouwmaterialen, meubels, pesticiden, lijmen en andere plakmiddelen, synthetische geuren en luchtverfrissers, vloei-stoffen voor de droger en het textiel dat in de droger gaat, tapijten, afdichtings- en oplosmiddelen, maar ook cosmetica en andere hygiëneproducten. Zo komen aceton, benzeen, ethyleenglycol, formaldehyde, methyleenchloride en perchloorethyleen als vluchtige stoffen vaak voor. Mensen met allergieën of ademhalingsproblemen zijn meer vatbaar voor deze vluchtige organische stoffen. |
Hoe weet je nou of je voldoende ventileert? Meten! Eigenlijk permanent meten, om te weten of je wat extra moet ventileren of – automatisch aangestuurd – je afzuiging zich daarop aanpast.
Je kunt tegenwoordig voor enkele tientjes al metertjes kopen die een CO2 concentratie aangeven, Maar de betrouwbaarheid daarvan is (in de regel) niet zo goed. 
(en ze zouden niet voldoen aan onze regelgeving voor een verplichte CO2-meting, zoals in scholen en publieke ruimtes. Zo moeten ze zelf kalibrerend zijn en mogen geen “CO2-equivalente” meetwaarden geven. Lees daarom vooraf de specificaties en de handleiding.)
Misschien dan toch maar wat meer uitgeven.
Er zijn vaste of portabele metertjes, op batterij, oplaadbaar, enz. Met USB of Wifi mogelijkheden naar je smartphone, enz. Metertjes die behalve de CO2 concentratie, ook vaak nog de temperatuur, de luchtvochtigheid en de concentratie vluchtige stoffen (VOS) in de binnenlucht meten.
 |
De slaapkamer is de meest kritische ruimte in huis.
Dit komt doordat de slaapkamer een relatief kleine ruimte is, waar je gedurende lange tijd verblijft. Met een CO2 meter kun je exact bepalen hoever je een raam en/of deur moet openzetten of op welke stand je het ventilatiesysteem moet zetten om de CO2 concentratie de hele nacht onder 800 ppm te houden. Als er een groot verschil is tussen de binnen- en buitentemperatuur dan hoeft het raam minder ver open te staan, omdat er meer natuurlijke luchtstroming is. Met voldoende ventilatie voorkom je gezondheidsproblemen en ben je verzekerd van een goede nachtrust!
|
Ja en dan? Als je weet wat de luchtkwaliteit is? Hoe realiseer je die gecontroleerde ventilatie?
Vanwege de energie die nodig is om de buitenlucht weer op kamertemperatuur te brengen, willen we van “ongecontroleerde” naar “gecontroleerde” ventilatie.
Klapraampjes, kantelramen, “dauerlüftung”, roosters, e.d. zijn de standaard ventilatievoorzieningen voor vooral de woningen gebouwd vóór 1975-1980 met het toen meest gebruikelijke “natuurlijke ventilatie” systeem.
Met de waarschuwingsindicaties en meetwaarden van het CO2-metertje kun je natuurlijk zelf de hoeveelheid frisse lucht regelen. Jij, bewoner gebruiker, moet dan zelf controleren! Na enige tijd meten krijg je er wel een gevoel voor, hoe vaak en hoe lang het nodig is dat klapraampje even openzetten of te sluiten. Maar je moet je er voortdurend van bewust zijn. Dat kan, maar tegelijkertijd moet er altijd iets van ventilatie aanwezig zijn. Je moet doorgaand, permanent, ventileren.
Maar wil je toch aan de slag gaan met verdere maatregelen om het energiegebruik[1] van je woning, en in het bijzonder het gasverbruik van je woning terug te dringen of snel helemaal van het gas af te gaan, dan kun je ook verdere maatregelen nemen voor de ventilatie van je woning. Voor een oudere woning kunnen dat best ingrijpende aanpassingen zijn, die je in volgorde en afstemming met alle andere maatregelen goed moet plannen. Zo moeten er dan al gauw aan- en afvoerbuizen voor warme en koude lucht geplaatst worden. Daar moet ruimte voor zijn of ruimte voor gemaakt worden, geluidisolatie, aftimmeringen, verlaagde plafonds, koven getimmerd worden, ruimte voor warmte-terugwin-units, enz.
Maar, er komen steeds slimmere ventilatieoplossingen voor bestaande woningen op de markt.
Kijk op de website van MilieuCentraal waarvan ik een gedeelte van onderstaande tekst gekopieerd heb:
https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/ventilatie/slim-en-energiezuinig-ventileren/
Een ventilatie-unit in de buitenmuur is heel geschikt voor huizen met natuurlijke ventilatie, maar het kan ook in huizen met mechanische ventilatie.
Woon je in een huis met natuurlijke ventilatie, dan zorgt de ventilatie-unit voor voldoende verse lucht in de ruimte waar hij hangt (bijvoorbeeld in de woonkamer). Die ventilatielucht wordt voorverwarmd en wordt via roosters of onder de deuren door ook naar de andere ruimtes gestuurd. De overdruk die opgebouwd wordt in de woonkamer, drukt de verse en verwarmde lucht naar de keuken, gang, trapportaal, slaapkamers, enz. De rest van je huis ventileer je dan met (zelfregelende) roosters en/of raampjes. Dat zelfregelende kun je ook aansturen met CO2-sensoren in die ruimtes.
Heeft jouw huis mechanische ventilatie, dan zorgt de ventilatie-unit voor verse lucht in de kamer waar hij hangt (bijvoorbeeld de woonkamer). Huizen met mechanische ventilatie hebben –als het goed is – weinig kieren en naden, dus die hoef je niet dicht te maken. Houd wel de deur van de woonkamer naar de gang en/of keuken zo veel mogelijk dicht, dan werkt de warmteterugwinning het best. In de rest van je huis komt verse lucht binnen via (zelfregelende) roosters en zorgt de centrale ventilatiebox voor de afvoer van vervuilde lucht via de ventielen.
Een lokale ventilatie-unit met warmte-terugwinning en een CO2-sensor kost gemiddeld € 2.450. Met het plaatsen erbij ben je zo’n € 3.500 kwijt.
Met de ventilatie-unit bespaar je ongeveer € 100 per jaar op je gasverbruik. Hoe hoog de besparing precies is, hangt af van het type huis en bouwjaar. (Maar ga nu niet tellen wat de terugverdientijd is: dit is meer gerelateerd aan het veiligstellen van je gezondheid dan aan energiebesparing. En trouwens, voor je keuken en badkamer heb je ook geen terugverdientijd berekend)
En kort nog even dit: de ventilatie van je keuken en badkamer en/of douche maak je altijd onafhankelijk van de overige ventilatie in de rest van het huis.
In onze vo
rige Nieuwsbrief[2] (21 okt. 2021; CDM_21-085) hebben we ook al gewezen op dat evenwicht tussen goed en permanent ventileren en luchten. (luchten ofwel “spui-ventilatie” )
Lees ook in het kader “Niet overdrijven met “luchten”
In de bedoelde nieuwsbrief hebben we ook verwezen naar de uitleg hoe goed te ventileren en te luchten (spui ventilatie) : “Ventileren voor dummies”. Die uitleg zou ik nog eens downloaden en nalezen. En meer over de verschillende ventilatie systemen vindt je op onze website https://duurzaammaasgouw.nl/duurzaamheid/ventileren/|
En voor “Ventilatie en warmte Terug Winning (WTW)”: https://duurzaammaasgouw.nl/energieopwekking/ventilatie-2/
| Niet overdrijven met “luchten”, met spui-ventilatie.
Laat je muren niet kouder worden dan 17oC: De ideale luchtvochtigheid in huis ligt tussen de 40-60%. Zowel een te vochtige als ook een te droge atmosfeer wordt bij bepaalde temperaturen als onaangenaam ervaren en kan bovendien leiden tot (gezondheids-)problemen. |
[1] Is het je ooit opgevallen dat je van energiegebruik spreekt en van gas- en stroom verbruik? Energie kun je niet vernietigen, alleen omvormen naar andere dragers van energie. Die dragers van energie verbruik je: bijv. de energiedrager aardgas verbrandt je en dan is het aardgas verbruikt: je krijgt er een gedeelte voor terug in de vorm van warmwater en een andere voor jouw onbruikbaar deel (voor jouw afval), hete verbrandingsgassen (met o.a. CO2). Maar alhoewel niet allemaal bruikbaar voor jou, alle energie die in de warmte van dat water zit en in de warmte van de verbrandingsgassen (en in de warmte van het aluminium van de verwarmingsketel) blijft behouden. Je gebruikt de energie van het aardgas alleen maar. Helaas wordt er veel gezondigd tegen het gebruik van gebruik en verbruik. Als we al zuinig met energie willen omgaan ……..
[2] Weet je dat je al onze nieuwsbrieven kunt vinden op onze website? Klik op: https://duurzaammaasgouw.nl/home/onze-nieuwsbrieven/ of onder het menu-kopje “ACTUEEL”
