Tropische hitte en de binnentemperatuur
Afgelopen dagen waren inderdaad extreem warm. Niet alleen overdag, ook ‘s nachts. De woning werd en bleef warm. Ook buiten koelde het ‘s nachts niet af. Dan werkt nachtelijke koeling door dwarsventilatie ook niet. Na twee dagen al, klaagden veel mensen over de hitte die ook tot woonkamer en slaapkamer doorgedrongen was. Slapeloze nachten slopen je, en zijn slecht voor je humeur en je bloeddruk.
Ik heb het vaak gehoord in deze hitte: “de goed geïsoleerde woningen zijn er schuld aan, dat het binnen niet meer te harden is. De goed geïsoleerde woning is ’s zomers niet comfortabel, niet leefbaar: temperaturen in huis hoger dan 26 graden.” Onterecht en onjuist.
Geef niet de isolatie – in gevels en daken – de schuld, maar kijk eens naar de ramen! En dan naar de interne warmteproductie in een woning.
De hoeveelheid energie die door 1 m2 raam verdwijnt is vele malen groter dan de hoeveelheid energie die door 1 m2 gevel stroomt. Niet alleen in de winter.
Dat geldt ook in de zomer. De energie stroomt dan in de andere richting omdat het dan buiten warmer is dan binnen. Een thermosfles is ook niet selectief: je kunt er drankjes mee warm houden, maar net zo goed ook koel houden. De warmtestroom naar buiten wordt op een zelfde manier vertraagd als de warmtestroom naar binnen. Isolatie werkt in beide richtingen.
Maar in een woning met ramen, zijn de ramen de zwakste schakels in de gebouwschil. Die lekken “warmte” naar binnen en naar buiten. En dan hebben we het alleen over het temperatuurverschil tussen binnen en buiten. Niet eens over de directe straling van de zon, die zonder zonwering en de bijdrage van reflecterende coatings op het glas, via een raam binnendringt en door vloer en/of wand geabsorbeerd wordt: “omgezet wordt in warmte”.
Punt is, dat zelfs zonder directe zoninstraling, het raam als zwakste schakel in de gevel veel meer “warmte binnen laat” dan de muren van een gevel.
Uit onderstaande tabel is af te lezen dat zelfs een minimaal (na-)geïsoleerde spouwmuur, ruim tweemaal (2,2) beter isoleert dan de beste driedubbele beglazing. Of meer concreet: 1 m2 raam met driedubbele beglazing laat ruim 2 maal meer energie door dan 1m2 na-geïsoleerde spouwmuur (met 60 mm spouw, gevuld met isolatie).
Nogmaals: het maakt de gevel en het raam niet uit of de warmtestroom naar buiten of naar binnen gaat. In het stookseizoen, kost u dat per m2 glasoppervlak enkele m3 aardgas die daarvoor bijgestookt moeten worden. (9 tot 34 m3 aardgas per m2 afhankelijk van het type beglazing; zie tabel) Maar ‘s zomers zou een airco (of warmtepomp) moeten koelen om de ongewenste energie (warmte) weer naar buiten te brengen. En aangezien die airco (of warmtepomp) met veel minder rendement kan koelen dan een HR-ketel verwarmen kan, vergt dat uiteindelijk ca. 3 tot 5 maal meer energie (elektriciteit) dan de hoeveelheid energie die naar binnen was gelekt. Voor uw comfort de aarde dan nog meer opwarmen?
Zonder ramen kan niet, mag niet. Of we willen of niet, het blijven de zwakste plekken in de gebouwschil. In de winter en in de zomer. Dat moet je accepteren (met de huidige stand der techniek)
Wat kan er dan nog gedaan worden om “de schade te beperken”? Vanzelfsprekend: de beste prestatie voor je ramen kiezen. Dat is driedubbele-triple beglazing met geïsoleerde kozijnen. Goed voor de winter en de zomer. En dan vooral de directe zoninstraling op een raam proberen te voorkomen.
Een goede zonwering dus. Daarvoor zijn er veel systemen en producten beschikbaar. Maar denk daarbij ook aan natuurlijke begroeiing: bomen en struiken. Die zorgen niet alleen voor schaduw, maar ook nog voor een koelend vochtig micro-klimaat.
Met een bladverliezende beplanting behoudt u in winterdag nog de winst van de (winter-)zon instraling. En, als dat nog mogelijk is, zijn ook bouwkundige maatregelen heel effectief: ramen onder brede dak-overstekken, brede balkons en luifels (al dan niet met begroeiing)
Hou door middel van begroeiing of water ook rond huis of woning de temperatuur lager.
Met verontschuldiging voor mijn kwalificatie, maar een “kattenbakvulling” van grind of split in uw voortuin of een volledig betegelde tuin of oprit in de volle zon, jaagt de buitentemperatuur voor uw raam alleen maar nog hoger op!
Daarnaast is het goed om bij tropische temperaturen kritisch te kijken naar alle bronnen van interne warmteproductie: LED-verlichting draagt minimaal bij aan die ongewenste verwarming in huis. Laat TV, audio en PC, laptop en trafo’s niet onnodig ingeschakeld. En misschien even niets in de oven als het zo warm is. In plaats van de wasdroger kan misschien de buitenlucht ook nog eens veel effectiever zijn.
Daarom: isolatie is goed om de ongewenste energiestromen in zowel de winter als in de zomer te beperken. Dat doet ook HR++ glas en driedubbele beglazing. Maar feit blijft nu eenmaal dat het raam dan nog altijd de zwakste plek in de gevel is. Het is niet anders.
Chris Hamans, Coöperatie Duurzaam Maasgouw
zie voor meer nieuwsberichten: https://duurzaammaasgouw.nl/home/nieuwsberichten/
